ΜΙΑ ΠΕΝΤΑΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΘΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

ΕΛΕΟΝΟΡΑ ΖΕΕΛΙΝΓΚ

ΜΙΑ ΠΕΝΤΑΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΘΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

Από την ΑΛΦΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ με την χορηγία του

Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Αθήνα 2011

Ένα καταπληκτικό βιβλίο, που αναφέρεται στην κρίση της Ελλάδας και την άδικη εναντίον της αντιμετώπιση των Γερμανών Πολιτικών και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αλλά μιλά κυρίως για μια άλλη Ευρώπη.

Η γερμανίδα συγγραφέας ξεκινά με ένα παιγνίδι υπολογισμού των υποχρεώσεων της Γερμανίας προς την Ελλάδα λόγω της χρήσεως από τους Γερμανούς ελληνικών λέξεων και επινοήσεων. Μια πεντάρα από την Γερμανία για κάθε τέτοια αναφορά στο γκούγκλ και όπου αλλού θα αρκούσε, ώστε μέσα σε ένα χρόνο η Ελλάδα να συγκεντρώσει τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια Ευρώ που χρειάζεται για να ξεχρεωθεί. Στην συνέχεια όμως η κα Ζέελινγκ προχωρά σε μια εκ των έσω κριτική της γερμανικής πολιτικής σκηνής και των γερμανικών εφημερίδων και περιοδικών και αναδεικνύει την υποκρισία εκείνων που κατηγορούν την Ελλάδα για διαφθορά και χαλαρότητα. Τέλος κατηγορεί τους υποστηρικτές της επιβολής μιας «γερμανικού τύπου» ομοιομορφίας στις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές των Ευρωπαϊκών χωρών, γιατί έτσι θα καταστρεφόταν η πολιτιστική διαφορετικότητα. Αντιθέτως υποστηρίζει την ανάγκη αλληλεγγύης μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών, προκειμένου να ενισχυθεί η Ευρώπη ως άθροισμα διαφορετικών χωρών που στηρίζονται όμως σε πολλά κοινά χαρακτηριστικά.

Το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί από εμάς τους Έλληνες, όχι μόνο ή κυρίως επειδή κατά κάποιο τρόπο είναι φιλελληνικό. Αξίζει να διαβαστεί, γιατί μας θυμίζει και την δική μας υποχρέωση για μια διαφορετική παιδεία, η οποία μας καθιστά ικανούς να αισθανόμαστε συνέχεια ενός πολιτισμού που ξεκινά από πολύ παλιά αλλά φθάνει έως σήμερα ούτως ή άλλως μέσω των λέξεων, των εθίμων, των ιστορικών τόπων. Μια παιδεία η οποία θα προωθούσε την υγιή εξέλιξη των δημοκρατικών θεσμών, και θα ενίσχυε την αγάπη για την εφευρετικότητα και την εξωστρέφεια, την δυνατότητα αφομοίωσης και δυναμικής μετεξέλιξης των εισαγομένων ιδεών και τεχνολογιών κ.ο.κ.

Τέλος το βιβλίο μας βοηθά να θυμούμαστε, ότι οι φίλοι μας, όπως η συγγραφέας, με την ουσιαστική έννοια του όρου, είναι Ευρωπαίοι και άλλοι που έχουν εν γένει ανθρωπιστική παιδεία και προσβλέπουν προς μια Ευρώπη, της οποίας εμείς δεν αποτελούμε μόνο γεωγραφική ψηφίδα αλλά αναγκαίο πολιτιστικό συστατικό. Και σαν τέτοιοι δεν είναι δυνατόν να σκεπτόμαστε καν την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Οικογένεια αλλά αντιθέτως θα έπρεπε να εργαζόμαστε και να συνεργαζόμαστε με Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι, όπως η Ελεονόρα Ζέελινγκ, θέλουν μια Ευρώπη πολιτικής και πολιτιστικής, και όχι μόνον οικονομικής, συνένωσης και συνεργασίας.

Ακολουθεί ο πρόλογος του Κωνστ. Καρκανιά.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ

Στο προλογικό κείμενο που ακολουθεί προσπαθώ να εξηγήσω ή καλύτερα να απολογηθώ για τους λόγους που μας ώθησαν να εκδώσουμε αυτό το μικρό βιβλίο που έχει αυτό τον πολύ απλό και καθαρό τίτλο Μία Πεντάρα για να Σωθεί η Ελλάδα(5 cent um Griechenland zu retten). Αυτό ,γιατί δεν είναι σύνηθες να υποστηρίζονται τέτοια μη εκπαιδευτικά βιβλία από ένα Εκπαιδευτήριο-εμείς όμως είχαμε πολλούς λόγους, τους οποίους θα αναφέρω κατωτέρω και ελπίζω, ότι θα τους δεχτείτε ευμενώς.

Θα αρχίσω την απαρίθμηση από τον πιο απλό λόγο:

Τις λέξεις, τις ελληνικές λέξεις στην Γερμανική αλλά και τόσες άλλες γλώσσες ,στις οποίες αναφέρεται η συγγραφέας.

Το ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ έχει αναλάβει από το 1993 την ευθύνη της λειτουργίας του Σχολείου Ελληνικής Γλώσσας (για Ξένους) ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ και έχει δημιουργήσει μια μεγάλη σειρά πρωτοποριακού εκπαιδευτικού υλικού(σε βιβλία και πολυμεσικούς δίσκους)τα οποία έχουν εκδοθεί από την ΑΛΦΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ.

Ένα από αυτά τα βιβλία τιτλοφορείται Διαδρομές από τα Αρχαία στα Νέα Ελληνικά και στοχεύει στην διδασκαλία της σημερινής γλώσσας μας σε αυτούς που έχουν διδαχθεί την αρχαιότερη μορφή της σε Κλασικά ή Εκκλησιαστικά Λύκεια και Πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο.

Ένα άλλο βιβλίο (και πολυμεσικός δίσκος)έχει τον προκλητικό τίτλο Γνωρίζεις ήδη Ελληνικά και βασίζεται στις χιλιάδες ελληνικές λέξεις που γνωρίζει ένας πολίτης του δυτικού κόσμου ,χωρίς μερικές φορές να γνωρίζει ότι είναι ελληνικές ή έχουν δημιουργηθεί από ελληνικές λέξεις-λέξεις απλές καθημερινές όπως το τηλέφωνο ή τα μαθηματικά ή το θέατρο ή η κρίσις ή και πιο ειδικές όπως το αεροπλάνο.

Οι μαθητές μας –στην πλειονότητά τους ενήλικες πολύ μορφωμένοι και οι μισοί τουλάχιστον γερμανόφωνοι –είτε έχουν ήδη γνώση για τις ελληνικές λέξεις στην γλώσσα τους είτε ενθουσιάζονται, όταν το αντιλαμβάνονται .Ανεξαρτήτως όμως από τις λέξεις ,όλοι τους έχουν πλήρη συνείδηση της συμβολής της Ελλάδας στον δικό τους πολιτισμό ενώ αρκετοί έχουν φοιτήσει σε κλασικά γυμνάσια. Μαζί τους λοιπόν ταξιδεύουμε σε μια Ευρώπη του Πολιτισμού ,η οποία εκτείνεται σε όλες τις ηπείρους και όχι μόνο στις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με αυτές λοιπόν τις εργασίες και εμπειρίες ήταν φυσικό να ενθουσιαστούμε ,όταν μάθαμε από Γερμανούς μαθητές μας για το βιβλίο της Ελεονώρας Ζέελινγκ.

Όταν πάλι το πιάσαμε στο χέρι και το ξεφυλλίσαμε ,πριν ακόμη μεταφραστεί ,διακρίναμε στο κείμενό του πολλές από εκείνες τις παλιές λέξεις ,οι οποίες περιέχονται και στα δικά μας βιβλία κα οι οποίες αποτελούν την βάση των επιστημών καθώς και πολλά από τα ονόματα σπουδαίων Ελλήνων ,οι οποίοι έχουν θεμελιώσει την Λογοτεχνία ,το Θέατρο,τα

Μαθηματικά, την Αστρονομία, την Φυσική κ.λ.π. Διαβάσαμε ακόμα ονόματα θεών αλλά και ηρώων του μύθου και του θεάτρου ,τα οποία είναι συνυφασμένα με τον σημερινό πολιτισμό παρ’ότι απέχουν πολλές χιλιάδες χρόνια από σήμερα.

Και όλες αυτές οι λέξεις και τα ονόματα και οι σημασίες και οι έννοιες ,που αντιστοιχούν σε αυτές ,δεν συναντώνται μόνο στη γερμανική γλώσσα αλλά σε όλες τις ευρωπαϊκές και σε πολλές άλλες γλώσσες και θα τολμούσα να πω ότι αποτελούν τους ήλους, οι οποίοι στερεώνουν το οικοδόμημα του -δυτικού τουλάχιστον-πολιτισμού.

Όταν πάλι διαβάσαμε την ελληνική μετάφραση του κειμένου, αντιληφθήκαμε ότι το βιβλίο ,παρ’ ότι εντελώς απλό στην σύλληψή του και εντελώς λιτό στο μήκος του είναι ένα βαθύτατα διδακτικό και έντονα πολιτικό και μάλιστα υπερεθνικό κείμενο και αυτά τα δυο χαρακτηριστικά του μας παρακίνησαν ακόμη περισσότερο στο να το εκδώσουμε.

Διδακτικό και για τους Γερμανούς και για τους Έλληνες και τους άλλους Ευρωπαίους, γιατί μας θυμίζει από πού ξεκινήσαμε και πού ακόμη στηριζόμαστε.

Πολιτικό γιατί αναδεικνύει την έννοια της Ευρώπης , η οποία ξεκίνησε την Ευρώπη του ελληνικού μύθου και είναι σήμερα ή μάλλον πρέπει να είναι ή πρέπει να γίνει η Ένωση Εθνών, τα οποία δέχονται τις ίδιες πολιτιστικές αξίες και συμπεριφορές και τα οποία επομένως πρέπει να διαπνέονται από αισθήματα αλληλεγγύης και αμοιβαίου σεβασμού.

Κι οπωσδήποτε ,όπως λέει η συγγραφέας, δεν πρέπει να ξεχνούν το χρέος τους προς την χώρα από όπου ξεκίνησαν όλες οι ιδέες, που αποτελούν σήμερα την κοινή πολιτική και πολιτιστική τους βάση.

Πολιτικό ,γατί αναδεικνύει την υποκρισία πολλών Γερμανών πολιτικών και δημοσιογράφων ,οι οποίοι κατηγορούν τους Έλληνες για διαφθορά ,στην οποία η Γερμανία δεν υστερεί καθόλου.

Διδακτικό και συγχρόνως πολιτικό ιδιαίτερα για τους Έλληνες ,γιατί μας θυμίζει ότι η διατήρηση των λέξεων ,η συντήρηση της μνήμης των θεών και των ηρώων μας, η ανάδειξη των γεγονότος, ότι όλα αυτά ξεκίνησαν από Έλληνες ποιητές και ιστορικούς και επιστήμονες ,είναι σημαντική και αποτελεί μέρος της εθνικής, της πατρικής, περιουσίας μας ενώ συγχρόνως είναι θεμέλιο της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας σκέψης καθώς και βασικό συνεκτικό υφάδι της ευρωπαϊκής υπερεθνικής πατρίδας.

Διδακτικό και συγχρόνως πολιτικό για όλους τους Ευρωπαίους ,γιατί θυμίζει πόσο σημαντικές είναι οι ανθρωπιστικές σπουδές αφού μας παρέχουν την δυνατότητα να αντιλαμβανόμαστε τις κοινές μας ρίζες έναντι των καθαρά χρησιμοθηρικών, οι οποίες σε καταστάσεις κρίσης ίσως μας οδηγούν σε συγκρούσεις.

Συζητώντας μάλιστα για το βιβλίο με μαθητές μας του Σχολείου Ελληνικών και μάλιστα τους Γερμανούς αλλά κυρίως τους σπουδαστές μας του Ελληνοβρετανικού Κολλεγίου αντιληφθήκαμε ,ότι επιδοκιμάζουν το περιεχόμενό του και συμφωνούν με την αγανάκτηση της συγγραφέως εναντίον Γερμανών πολιτικών και δημοσιογράφων ,οι οποίοι αντιμετωπίζουν με απαξίωση την Ελλάδα ,που σήμερα βρίσκεται σε κρίση.

Και σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε τρία παλαιότερα βιβλία άλλων μη Ελλήνων συγγραφέων τα οποία κινούνται παράλληλα με την βάση του κειμένου της Ελεονώρας Ζέελινγκ.

Το πρώτο από αυτά είναι οι Αντιγόνες του Τζώρτζ Στάϊνερ.

Στον πρόλογό του ο συγγραφέας μεταξύ άλλων γράφει:

«Ωστόσο η Αντιγόνη του Σοφοκλή δεν είναι τυχαίο κείμενο .Είναι από τις κινήσεις με διάρκεια και θέση στον κανόνα ,στην ιστορία της φιλοσοφικής ,λογοτεχνικής και πολιτικής μας συνείδησης..

Το στοιχείο που εμφανίζεται και κατέχει κομβική θέση στο βιβλίο είναι η απόπειρα να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί άραγε συμβαίνει μια δράκα ελληνικών μύθων να συνεχίζουν να κυριαρχούν και να προσδίδουν ζωτικό σχήμα στη δική μας αίσθηση του εγώ και του κόσμου .Γιατί άραγε οι Αντιγόνες είναι αληθινά αιώνιες και άμεσα παρούσες;»

Το δεύτερο βιβλίο είναι το Όψεις της Ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας –Από τον Όμηρο έως Σήμερα-Από τη Ραψωδία στο Ραπ του Χανς Αϊντενάϊερ.

Στο κεφάλαιο «Προοπτικές: Έλληνες και Ευρώπη» ο συγγραφέας γράφει:

«Ο τεράστιος αριθμός ελληνικών ριζών στις δάνειες λέξεις της Γερμανικής παραδείγματος χάριν ,καθιστούν από μια άποψη την εκμάθηση της Ελληνικής ,ταξίδι ανακάλυψης στοιχείων της εξέλιξης του γερμανικού πολιτισμού.»

Το τρίτο κείμενο περιλαμβάνεται στο τελευταίο βιβλίιο της Ζακλίν ντε Ρομιγύ και της Μονίκ Τρεντέ Μαθήματα Ελληνικής Γλώσσας από τον επίλογο του οποίου αντιγράφουμε:

«Πώς όμως θα μπορούσαμε να κλείσουμε το σύντομο αυτό βιβλίο χωρίς να αναφερθούμε στην Ευρώπη...

Μια ελληνική αύρα περιβάλλει επομένως ,μέχρι και το όνομα της Ευρώπης .Κι πολύ συχνά ξεχνάμε πως η λέξη Ευρώπη χρησιμοποιήθηκε αρχικά –από τον Ηρόδοτο ή τον Ισοκράτη για παράδειγμα για να προσδιορίσει την Ελλάδα σε αντιδιαστολή με το περσικό βασίλειο ,αφού το σύνορο Ελλήνων και Περσών ήταν σχεδόν το ίδιο με το σύνορο που χωρίζει την Ευρώπη με την Ασία

Κλείσαμε το προηγούμενο κεφάλαιο με την διαπίστωση ότι η γαλλική γλώσσα τρέφεται από τα ελληνικά .Μα τελικά ολόκληρη η Ευρώπη είναι αυτή που τρέφεται από τα Ελληνικά .Η γλώσσα και το πνεύμα των Ελλήνων δημιουργούν ένα φυσικό δεσμό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ,ένα δεσμό διαλλακτικότητας ,δίχως ίχνος μυστικισμού ή αποκλεισμού, ένα δεσμό σε όλους όπως ήταν και η ζωή στην Αθήνα. Ας ακούσουμε τον Πωλ Βαλερύ:

¨Κάθε φυλή και κάθε περιοχή που διαδοχικά βρέθηκε υπό ρωμαϊκή κυριαρχία ,εκχριστιανίστηκε και ,σε ότι αφορά το πνεύμα ,υποτάχτηκε στον ελληνικό κανόνα ,είναι απολύτως ευρωπαϊκή¨.

Είτε μιλάμε για γλώσσα είτε για λογοτεχνία είτε για τέχνη ,η ελληνική κληρονομια δεν είναι απλώς μια κληρονομιά κοινή σε όλους τους λαούς της Ευρώπης ,είναι ο αρχικός πυρήνας ,η ¨μαγιά ¨θα λέγαμε, δίχως υπερβολή της Ευρώπης...

Ναι ,η Ελλάδα μας χάρισε τους ήρωες ,τους μύθους ,τα θέματα από τα οποία τράφηκε η σύγχρονη λογοτεχνία ολόκληρης της Ευρώπης και μας τα πρόσφερε μέσα από την ίδια τους την ουσία ,επικεντρώνοντας στην «ανθρώπινη κατάσταση» και όχι στις ιδιαιτερότητες του ¨ιδιωτεύοντος¨ ανθρώπου».

Το κείμενο της Ελεονώρας Ζέελινγκ είναι παράλληλο με τις ανωτέρω αναφορές καθώς ξεκινά με τις ελληνικής προέλευσης λέξης και έννοιες και τελειώνει με την επανάληψη του ότι είμαστε ή ότι πρέπει να γίνουμε Ευρωπαίοι με ουσιαστικό τρόπο και όχι επειδή γειτνιάζουμε γεωγραφικά.

Είμαι βέβαιος ότι η έκδοση της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου θα μας βοηθήσει να θυμηθούμε ότι είμαστε θεμελιακό δομικό στοιχείο της Ευρώπης και για αυτό δε θα πρέπει να τίθεται θέμα να φύγουμε εμείς από την «και δική μας» Ευρωπαϊκή Ένωση .Επίσης θα μας βοηθήσει να επαναφέρουμε στο κέντρο της πολιτικής ,πολιτιστικής και εκπαιδευτικής ζωής μας εκείνες τις αξίες ,οι οποίες δημιούργησαν την Ευρώπη και τις οποίες χάριν ενός αστήρικτου διεθνισμού και ενός ξέφρενου καταναλωτισμού τείνουμε να λησμονούμε.

Και τέλος θα μας βοηθήσει να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν στην Ευρώπη και αλλού Πολίτες ,σαν τη συγγραφέα ,οι οποίοι προτάσσουν τα ανθρωπιστικά ιδεώδη έναντι των οικονομικών και χρηματιστηριακών δεικτών .Με αυτούς λοιπόν πρέπει να συνδεθούμε για να συμβάλλουμε και εμείς στην δημιουργία της πραγματικής Ευρώπης ,η οποία δεν θα είναι μόνο ή κυρίως η Ευρώπη των Αγορών και των Τραπεζών αλλά η Ευρώπη ενός Ανθρωπιστικού Πολιτισμού ,η Ευρώπη της αλληλεγγύης ,η Ευρώπη των διαφορετικών εθνικών παραδόσεων αλλά και του αμοιβαίου σεβασμού.

Κ.Καρκανιάς