|
Το 1826 από το τότε Εθνικό Τυπογραφείο στο Ναύπλιο εκδόθηκε το θεατρικό έργο με τον ανωτέρω τίτλο, το οποίο στο εξώφυλλό του αναφέρει αντί του ονόματος κάποιου συγγραφέα την φράση "ΥΠΟ ΕΛΛΗΝΙΔΟΣ ΤΙΝΟΣ ΣΥΝΤΕΘΕΝ".
Οι ερευνητές αποδίδουν την συγγραφή στην Ευανθία Καΐρη (1799-1866) η οποία ζούσε στην Άνδρο και ήταν αδελφή του γνωστού κληρικού Θεόφιλου Καΐρη.
Αυτό το βιβλίο ανακάλυψε στην Εθνική Βιβλιοθήκη ο γνωστός συμπατριώτης δικαστικός Σπύρος Κανίνιας (ο οποίος δεν βρίσκεται πλέον μαζί μας) και το εξέδωσα πριν από μερικά χρόνια (2006) με την χορηγία του ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ ΚΟΛΛΕΓΙΟΥ.
Το παρόν έργο "Νικήρατος" - δράμα εις τρεις πράξεις - είναι υμνητικό της θρυλικής Εξόδου του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826). Το ανέγνωσα στην Εθνική Βιβλιοθήκη, όποθεν και παρέλαβα φωτοτυπία του. Όπως θα διαπιστώσει και ο φίλος αναγνώστης, στο εξώφυλλό του παρατίθεται η απλή φράση "υπό ελληνίδος τινος συντεθέν", χωρίς αναγραφήν ονοματεπωνύμου της συγγραφέως. Και στο τέλος εισαγωγικού σημειώματος, απευθυνομένου "Προς τας Ελληνίδας", αναγράφεται ως τοπική και χρονική ένδειξη: "Εν Α... 1826 Ιουλίου 11". Όμως, υπό ιστορικών και φιλολόγων, θεωρείται βέβαιον ότι συγγραφεύς του έργου υπήρξεν η εξοχωτάτη λογία των επαναστατικών χρόνων Ευανθία Καΐρη (1799-1866), αδελφή του σπουδαίου κληρικού Θεοφίλου Καΐρη. Και το έργο τούτο συνέθεσε στη πατρίδα της Άνδρο, σε χρονικό διάστημα συντομώτατο και εγγύτατο προς το συντελεσθέν ιστορικό γεγονός της Εξόδου, δηλαδή εντός του έτους 1826, οπότε και εξεδόθη στο Ναύπλιο - "εν τη Τυπογραφία της Διοικήσεως".
Η Ευανθία Καΐρη υπήρξε λαμπρά προσωπικότης και εθεωρήθη ως "πνευματική θυγάτηρ" του Αδαμαντίου Κοραή, με λίαν ενδιαφέρουσα μεταξύ των αλληλογραφία. Και μάλιστα ο Κοραής της απέστελλεν ορισμένα εποικοδομητικά για τις ελληνίδες γαλλικά βιβλία, τα οποία εκείνη μετέφραζεν αριστοτεχνικώς. Την Ευανθία Καΐρη παρουσιάζουν προσωπικότητες της εποχής ως Γυναίκα "λογίαν και ωραίαν" και ως "νύμφην του Χριστού", διότι παρέμεινεν άγαμος, ίσως συμμορφουμένη προς την βαθυτάτη και μέχρις "αιρέσεως" εξικνουμένη "θεοσέβειαν" του αδελφού της.
Το παρόν έργο "Νικήρατος" - δράμα εις τρεις πράξεις - είναι υμνητικό της θρυλικής Εξόδου του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826). Το ανέγνωσα στην Εθνική Βιβλιοθήκη, όποθεν και παρέλαβα φωτοτυπία του. Όπως θα διαπιστώσει και ο φίλος αναγνώστης, στο εξώφυλλό του παρατίθεται η απλή φράση "υπό ελληνίδος τινος συντεθέν", χωρίς αναγραφήν ονοματεπωνύμου της συγγραφέως. Και στο τέλος εισαγωγικού σημειώματος, απευθυνομένου "Προς τας Ελληνίδας", αναγράφεται ως τοπική και χρονική ένδειξη: ¨Εν Α... 1826 Ιουλίου 11¨. Όμως, υπό ιστορικών και φιλολόγων, θεωρείται βέβαιον ότι συγγραφεύς του έργου υπήρξεν η εξοχωτάτη λογία των επαναστατικών χρόνων Ευανθία Καΐρη (1799-1866), αδελφή του σπουδαίου κληρικού Θεοφίλου Καΐρη. Και το έργο τούτο συνέθεσε στη πατρίδα της Άνδρο, σε χρονικό διάστημα συντομώτατο και εγγύτατο προς το συντελεσθέν ιστορικό γεγονός της Εξόδου, δηλαδή εντός του έτους 1826, οπότε και εξεδόθη στο Ναύπλιο - "εν τη Τυπογραφία της Διοικήσεως".
Με το αρχαίον ελληνικόν όνομα Νικήρατος παριστάνεται κάποιος από τους αρχηγούς των Μεσολογγιτών - ίσως ο Χρήστος Καψάλης. Η συγγραφεύς παρατηρεί σχετικώς, ότι θεωρεί "...συγχωρημένον εις τοιαύτην υπόθεσιν..." να μη παρουσιάζονται τα αληθινά ονόματα των αγωνιστών. Και, ως καταρτισμένη ιστορικώς, έθεσε το όνομα Νικήρατος όχι τυχαίως, άλλα με σημασίαν εξόχως συμβολικήν. Διότι πρόκειται για όνομα αρχαίου έλληνος φιλελευθέρου και φιλανθρώπου, ο οποίος αδίκως εθανατώθηκεν υπό των Τριάκοντα Τυράννων (404 π.Χ.) κατά την άσκση της εξουσίας τους δι' αίματος και βίας.
Ας προστεθεί ότι το ανωτέρω έργον της ελληνίδος συγγραφέως τυγχάνει πνευματικώς συγγενές προς έτερα παρομοίας εμπνεύσεως ευρωπαϊκά έργα. Διότι το ιστορικό γεγονός της Εξόδου του Μεσολογγίου, γνωστοποιηθέν ευρύτατα στην Ευρώπη, προκάλεσε συγκίνηση και θαυμασμόν και πολλοί πνευματικοί άνθρωποι συνέθεσαν τότε αξιόλογα ποιητικά, πεζά και μουσικά έργα.
Η εκ διαφόρων ιστορικών και φιλολογικών πηγών πληροφόρηση, περί υπάρξεως των ανωτέρω έργων μέ συνεκίνησεν ως μεσολογγίτη. Και ανεζήτησα από ελληνικές και πλείστες έτερες ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες φωτοαντίγραφα των έργων αυτών. Έτσι συνεκροτήθη το από ετών κυκλοφορούν βιβλίο με τίτλον: "Ελευθερία - Οι Πολιορκίες και η Έξοδος του Μεσολογγίου σε ευρωπαϊκά ποιητικά, πεζά και μουσικά έργα". Στο βιβλίο αυτό παρατίθενται, εκτός των εισαγωγικών ιστορικών στοιχείων, κατατοπιστικές περιλήψεις - ελληνιστί και αγγλιστί - των μνημονευομένων ευρωπαϊκών έργων (και φωτοτυπήματα των μουσικών), όπως και βιογραφικά στοιχεία ορισμένων δημιουργών.
Και το παρόν δράμα "Νικήρατος" της ελληνίδος, συγγραφέν με πατριωτικό παλμόν και γλώσσαν καθαράν - εύηχον και ευήκοον - είναι αξιόλογον. Συγκινητικώς παρουσιάζονται τα ηρωϊκά φρονήματα και θυσιαστικά κατορθώματα ανδρών και γυναικών, που ανεδείχθησαν ως ιερομάρτυρες κατά την τέλεση της Εξόδου του Μεσολογγίου. Και είναι αξιοσημείωτοι οι χαρακτηρισμοί της συγγραφέως μας, σχετικώς με "τας ημιθανείς γυναίκας και τα μόλις πνέοντα παιδία, τα ιερά της πίστεως και της παιδία πατρίδος θύματα".
Σπύρος Αθ. Κανίνιας
Μεσολόγγι, Απρίλιος 2006 - 180η επέτειος της Εξόδου
|
Facebook